Tryggleik

Er det ikkje irriterande med alle som skryt over at dei aldri har hatt hol? "åh, eg var og borte i dag, og eg har sånn tannlegeskrekk - det var heilt grusomt, altså." "Var du? Å, veit du kva, eg har aldri hatt hol, eg! Kan gå to veker utan å pussa tennene, og eigentleg et eg ganske mykje snop - dagleg - men kvar gong eg er på sjekk, er det - ja, kva anna skal ein seia - NULL hol! Og ikkje har eg hatt streng, heller!"

Ja, greitt, kanskje var eg på denne andre sida sjølv, heilt til ei overmotig jente vitja tannlegestolen ved sidan av Sund vidaregåande skule i juli. "Ja...", sa tannlegen, ho sa ikkje stort anna. Så sukka ho. "Du har to hol. På kvar side." Tvunge i kne. Og eg svara, halvt i sjokk, og med ein tilsvarande latter: "To hol på kvar side?" "Nei, to hol. Eitt på kvar side. Mellom tennene. Brukar du tanntråd?" "Ja...?" Tannlegen sukka igjen. Det var ein kvinneleg tannlege, med eit namn som likna Shabana Rehman. "Jah. Eg kan setja opp time til deg." "Eg skal vekk. Til Ecuador. 20. august. Har du tid før det?" "Nei. Kortid kjem du attende?" "21. desember." "OK. Eg set opp time til deg 22. desember. Så får du heller byta den seinare."

"Mamma, eg hadde to hol." Tårene pressa på, slik klisjeane fortel om tårer av sakn eller angst. "Å. Jaja. Skal du ikkje køyra heim?"
"Nei, køyr du. Eg ser ingenting no, likevel."

Så gjekk dagane. Og når ein veit at det er bakteriar der inne i kjeften, legg ein om kosthaldet etter dette. Vekk med syltetøy, nugatti og alt anna sukker. Nei, forresten; det er ikkje sant. Men dårleg samvit, det fylgde med kvart einaste sukkerkorn. Og eg veit at ho ikkje trudde på meg, tannlegen, då eg sa eg brukte tanntråd. Så det vart utvikla ein strategi med tanntråd tre gongar dagleg - kanskje eg fekk bakteriane vekk då.

Eit halvt år - det er lenge å gå med hol i kjeften. Det fylgjer ein del med det å ha hol - nemleg vissa om at ein kan gjera det heile verre eller betre med alt ein gjer og ikkje gjer. Tannkost, tanntråd, syre, sukker. Og kva vil dette vidare seia? Jau, ein må vera forsiktig med kva ein et - noko eg slett ikkje har lyst til å vera når eg skal gjera mine gastronomiske røynsler i Ecuador. Ei god mamma har likevel løysinga på slike problem. "Me kan ringja til Sartor tannlegekontor." "Ja... nei... Huff, eg veit ikkje kva som er verst, eg; eg hatar tannlege mest av alt i heile verda. Kan me ikkje berre lata som om det ikkje er noko hol der oppe?"

Nokre veker seinare var eg likevel på plass på venterommet der eg hadde bestemt meg for aldri å hamna. Eg skalv; eg var nærare ved gråt og svimling enn eg hadde vore på offentlege stader på lenge. Kva venta meg? Jau, eg visste kva som venta meg. For det var ikkje særleg til lydisolasjon her på staden, og boret kvein meg så i øyret at eg krølla hovudet ned mot bringa og tagde. Dama til høgre såg bort på meg og var forveten, og sjølv såg eg apatisk inn i veggen.

"Ja, det var Benedikte?"
"Ja..."

Det er onsdag, og det er dommedag.

Og inst inne visste eg at eg hadde ikkje fått bakteriane vekk med tanntråden min.

"Hei, eg er Christine; hei. Du hadde nokre hol, var det slik? Berre kom her med meg, du. Dersom du berre set deg ned i stolen her, skal me ta røntgen av tennene dine og sjå kvar det skal borast. Nei, men - græt du?" Eg hadde sete meg i tannlegestolen, slik Christine hadde sagt eg skulle, lagt dei holete skorne mine til rette, og brått vart eg like holete sjølv - i alle fall i augeregionen. Eg nikka til svar. "Kva var det då?"

"Nei, eg har slik tannlegeskrekk. Dette er det verste eg veit i heile verda." Snufs. Ja, det var det verste, i alle fall når det galdt slikt som kunne henda med meg - det var ikkje verre enn politiske problem og alt som er urettvist, men det var verre enn tankar både om kreft og skadar og terroriståtak. "Men kva er det du er redd for, då? Her hos meg skal ingen ha det vondt, det er sikkert. Dersom det er nokon som kjem her og har det vondt, då blir eg lei meg sjølv."

"Eg er redd for lyden. Lyden av boret. Det kan berre gjera så vondt det vil, men det eg hugsar frå den gongen eg borte for lenge sidan, er det ekle kvinet." Ein assistent har kome inn i rommet, og ho spør om eg kanskje vil ha litt papir. Eg takkar. "Ja, det er litt ekkelt, det boret, men du skal i alle fall ikkje kjenna noko. Hos meg skal ingen ha vondt, og det meiner eg!" "Mhm," klynkar eg.

Eg tek røntgen, det er ikkje vondt, men no ser ho alle hola mine, og det er ikkje noko tryggjande. Det renn vatn frå augo mine og ned i øyro. Saltvatn. Mitt eige. Ho undersøkjer meg, og det kriblar i magen. Det var visst tre hol, og eitt av dei skal ho ta i dag. Ho forklarar kva ho skal gjera, og det renn litt til. Ned i øyro, og det surklar der.

Så tek ho til å bora. Og for ei merkeleg kjensle! Det er... kan det vera...? kjensla av å framleis vera i live? Ja visst; det er det det er. Snart sprutar det vatn i munnen min; eg skrattler og harkar så dei må ta ein pause i boringa - og fleire pausar blir det, men me er på veg mot ein holfri munn og det er frigjerande, på eit merkeleg vis... "Du er morosam!", ler Christine og den rimeleg namnlause assistenten. "Jau, takk det same," svarar eg.

Noko held på å snu.

Eit hol mindre sit latteren laust, og rekninga blir betalt i glede, i lukkerus. Kva var det som hadde hendt? Hadde eit menneske med kvit maske gjort noko frykteleg mot meg? Var eg mindre verd no når eg hadde ei fylling ekstra; ein blankostrek i kjeften? Nei. Tvert imot. Eg var eit reinare menneske. Og det var det som var hovudtingen.

"Du berre ler, du!" Det er fredag; eg er attende til tannlegen for å ta dei to siste hola. Bedøvinga har teke til å virka, og tunga mi heng slapt. Eg snøvlar. Og me ler så dei nysgjerrige nabotannlegane stikk hovuda innom og smiler. Kva det var? Nei, det var berre ein skrekk som vart overvunne denne veka. Ei ny oppdaging.

Er det ikkje merkeleg korleis dei to fokusa kan leva ved sidan av kvarandre? Alltid skal det vera slik, i alle ting. Slik at ein ikkje veit; slik at redsla tek ein, av di ein fryktar noko. Slik at noko betre - ein tryggleik - ventar på ein på den andre sida, men at ein ikkje veit det -

For det finst noko ukjend; noko du ikkje rår over sjølv. Noko som du ikkje anar konsekvensane av. Og det er skræmande.

Men nokon står klar til å trøysta; nokon fortel deg at du ikkje skal vera redd. Nokon som kan dette. Det gjeld berre å sleppa seg -